Politiek zit vol netwerkcorruptie met aan partijen gelieerde lobbyisten en mensen die zich verschuilen achter Brussel. Het is een keiharde conclusie van Femke Wiersma. Het verbaast haar niet, want dit gevoel was voor haar zelfs aanleiding om de politiek in te gaan.

‘Op de bres voor boeren én burgers’, luidde de kop boven een interview in deze krant in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. En omdat mensen op het platteland zich meer en meer vervreemd voelen van regels die zijn bedacht door mensen die te ver van het platteland of de regio’s af staan, wil BBB de stem van boeren en burgers laten doorklinken in Den Haag.

Dat was de boodschap in 2021 en Wiersma is alleen nog maar strijdvaardiger geworden, nu zij bijna een jaar optrekt met Caroline var der Plas als het boegbeeld van BBB.

Nieuwe wereld

Politiek was nieuw voor de in Dokkum geboren Femke Marije Wiersma, die met haar drie jonge kinderen in Holwerd woont. Zij heeft het daar ‘smoardrok’ met de verbouwing van haar knusse woning. Nog veel meer tijd kost het heen weer reizen naar Den Haag en zich daar inzetten voor haar partij, met steeds meer mensen die zich herkennen in het geluid van BBB.

Niemand had kunnen bevroeden dat er in het eerste jaar zoveel overhoop werd gehaald met boeren en anderen die de hakken in de klei en het zand zetten door met name de discussie over stikstofproblemen. ,,It is net te leauwen’’, zegt Wiersma en voor wie de Friese taal niet beheerst: het is niet te geloven.

‘Heldere standpunten’

Tot vlak voor de verkiezen voor de Tweede Kamer leek het er in 2021 op dat BBB voor een aardverschuiving kon zorgen in Den Haag. Vijf zetels luidden de voorspellingen en dat was ook waar Wiersma stiekem op hoopte.

Het werd uiteindelijk één (ruime) zetel. BBB was met Caroline van der Plas voorop wel meteen een begrip, omdat er kennelijk behoefte was aan een nieuw geluid en heldere standpunten. Van der Plas groeide in de media uit tot een persoonlijkheid.

Lange dagen

Wiersma stond als tweede op de kieslijst en is nu beleidsmedewerker met de portefeuilles landbouw, natuur en voedselkwaliteit, economische zaken, klimaat en sociale zaken en werkgelegenheid. Zij werkt gemiddeld twee dagen per week in Den Haag en voor de rest werkt zij thuis achter de laptop aan de keukentafel. ,,De dagen dat ik in Den Haag werk gaan de kinderen ’s morgens vroeg naar de gastouders en naar school. Ik rijd dan naar Den Haag en ben ’s avonds om half acht weer thuis.’’

Wiersma heeft het druk achter de schermen van BBB. ,,Dat het ons met een beperkt budget lukte één zetel te scoren, is een prestatie. Maar het is voor een eenmansfractie in de Tweede Kamer bijna niet te doen. Voor zaken op mijn terrein waar Caroline niet aan toe komt, lever ik achtergrondinformatie aan. Het betekent heel veel lezen en stukken uitwerken, vooral omdat veranderingen in de wet- en regelgeving op het gebied van de landbouw en klimaat heel snel gaan. Dit gaat vaak door tot ’s avonds laat. Voor mij is politiek zo veel meer dan een fulltime baan geworden.’’

Stikstofbeleid: de weg kwijt

Het in Nederland voorgestelde stikstofbeleid gaat volgens Wiersma plat gezegd helemaal nergens over. ,,De natuurkwaliteit verbetert niet door stikstof te reduceren. Stikstofreductie is hier alleen aan de orde voor vergunningverlening. Ik vind dat Nederland de weg kwijt is, als wij onze voedselproductie op het spel zetten en ons dan juridisch gezien klem hebben gezet. De productie van voedsel is en blijft van levensbelang, omdat het de energie is voor mensen. Dat moet dus gewaarborgd worden en moet je niet opofferen voor de aanleg van snelwegen, woningbouw, uitbreiding van Schiphol en dat soort zaken.’’

Het voorgestelde beleid betekent veel economische onzekerheid en in de agrarische sector een bedreiging van het levenswerk dat generaties lang is opgebouwd, stelt Wiersma. ,,Het is niet te geloven dat zoveel om zeep wordt geholpen, als we hier mee doorgaan. Logisch dat er zoveel onrust ontstaat, want het is onrecht van de bovenste plank wat mensen hier wordt aangedaan. Er wordt een ontmoedigingsbeleid voorgesteld, gewoon omdat ‘men’ vindt dat er een bepaald aantal ‘ongelukkig gelegen’ boerderijen wordt aangewezen en moet verdwijnen.’’

Andere politieke wind

Wiersma vindt dat er in Nederland een andere politieke wind moet gaan waaien, omdat er totaal geen vertrouwen meer in de huidige politiek is. Met name affaires als de mondkapjesdeal en het concentreren van kinderhartcentra zitten haar dwars. ,,Hier is sprake van netwerkcorruptie en een gevestigde lobbycultuur die in Den Haag als normaal wordt aanvaard. Dat ontstaat als zoveel mensen elkaar kennen, elkaar van alles gunnen en voortdurend de hand boven het hoofd houden.’’

Wiersma vindt dat ingezet moet worden op cultuurverandering. ,,Bijna alles is geconcentreerd op de Randstad en de gemiddelde politicus daar weet nauwelijks wat er speelt op het platteland. BBB is een vreemde eend in die bijt met mensen die een nuchtere en andere kijk op de wereld hebben. Gelukkig zijn er meer kleinere partijen die beschikken over integriteit en mét ons een rol kunnen spelen in veranderingen.’’

Over zelfvertrouwen en vertrouwen geven

Wiersma is er grutsk op dat zij mensen ontmoette die haar zelfvertrouwen gaven en de kans boden zich te ontwikkelen tot waar zij nu staat. Dat was niet altijd zo. Daarom is politiek voor de Holwerder nu zelfs een drijfveer.

,,Ik ben opgegroeid in een ander milieu, ik weet van huis uit wat een bijstandsmoeder meemaakt die in de schuldensanering zit. Ik wil daarom iets betekenen voor mensen en die verder helpen om iets te bereiken. Dat is anders dan in Den Haag opereren zonder te weten wat in de onderste lagen van de samenleving speelt. Veel politici lezen alleen maar rapporten, zien aanbevelingen en cijfers van het sociaal planbureau. Dat is zo anders dan dat je zelf weet hoe dat voelt en wat het is. Zo weet ik uit mijn eerdere huwelijk ook hoe vervelend het voor een boer is, als er wéér nieuwe regels worden opgelegd voor de bedrijfsvoering. Dat alles is voor mij de motivatie om mensen die nu niet gehoord worden, een stem te geven. En dan ga ik er helemaal voor om aandacht te vragen. Politiek was nooit een doel, maar ik voel me nu als een vis in het water.’’

Tweede partij van Nederland?’

De manier waarop haar partij vraagstukken onder de aandacht brengt, is volgens Wiersma het succes van BBB. Het zetelaantal van de partij steeg in recente peilingen tot twintig en de nieuwkomer wordt voor de komende jaren zelfs als tweede partij van Nederland genoemd.

,,Dat komt omdat veel mensen zich met ons kunnen identificeren. Zij zijn wel klaar met wat door veel andere partijen werd verkondigd, beloofd is en niet wordt nagekomen. Het vertrouwen in de politiek is compleet weg. Dat komt door hoe mensen in het Groninger aardbevingsgebied in de steek worden gelaten, hoe er met slachtoffers van de toeslagenaffaire is omgegaan en stikstofbeleid waar boeren letterlijk aan de kant worden geschoven. Het gaat zo van crisis naar crisis.’’

De kracht van BBB is volgens Wiersma de manier waarop de partij zich profileert. ,,Wij gebruiken normale taal, Caroline ziet er niet hoogdravend uit, zij kan zich met duidelijke standpunten profileren in de media en argumenten op een begrijpelijke wijze duidelijk maken.’’

‘Braafste jongetje in de klas’

BBB heeft in 2022 veel in beweging gezet met aandacht voor milieu, klimaat en energie. Het is volgens Wiersma nu voor BBB belangrijk om mee te doen aan de Europese verkiezingen in 2024. Omdat binnen de Europese Unie veel wordt bepaald, wil BBB de EU zien als een samenwerkingsverband van soevereine landen, een ‘mienskip’ waar elke Europeaan zich gehoord en gezien voelt.

,,Wat nu vanuit Brussel wordt bedacht en voorgeschreven, komt van niet gekozen volksvertegenwoordigers die willen scoren en zich tot achter de komma overal mee willen bemoeien. Dat heeft een enorme impact op het leven hier. Ik vind dat het systeem anders moet, omdat het nu niet werkt. Je ziet dat ons kabinet zich voortdurend verschuilt achter wat vanuit Brussel wordt opgelegd, dat Nederland het braafste jongetje van de klas wil zijn en overal ja en amen op zegt. Nederland heeft nauwelijks iets in de melk te brokkelen, terwijl we als rijk land veel meer aan Brussel betalen dan dat we er voor terug krijgen.’’

Gedeputeerde in Fryslân

De vraag is hoe Wiersma het vervolg van haar politieke loopbaan ziet. In maart 2023 zijn verkiezingen voor de Provinciale Staten en er gaan peilingen rond waarin BBB in deze provincie de grootste partij wordt genoemd. Voor BBB is Wiersma ‘rayonhoofd van Fryslân’ en lijstduwer.

Het zou kunnen dat de Holwerder zo dicht bij huis gedeputeerde wordt? ,,Statenlid zijn is iets wat ik er niet bij kan doen naast mijn huidige functie. Maar als BBB in Fryslân in de coalitie komt, ben ik wel beschikbaar als kandidaat gedeputeerde. Dat is een minder vrije rol dan dat ik nu heb, omdat je als gedeputeerde bewindspersoon bent. Maar die verantwoordelijkheid voor BBB op mij nemen, kan wel weer een nieuwe uitdaging zijn omdat ik me heel verbonden voel met onze mooie provincie. Dus als wij worden uitgenodigd bij de coalitievorming, dan ga ik daar voor. Omdat het in mijn ogen dé manier is om meer druk te zetten op veranderingen. En als het vervolg voor mij niet Fryslân wordt, zou dat in de toekomst Den Haag kunnen worden. Ook daar heeft BBB meer mensen nodig voor wat wij de goede zaak noemen...’’