Klaas timmert al een halve eeuw, maar krijgt als uitzendkracht in de bouw geen vroegpensioen voor zwaar werk

Op 5 mei van dit jaar kan hij vervroegd met pensioen. Tenminste, dat dacht Klaas Fransbergen. De timmerman uit Raerd begon al op zijn zestiende met werken. Die jarenlange carrière begint zo langzamerhand zijn tol te eisen.

Binnenkort wordt Fransbergen 64. Dan heeft hij bijna een halve eeuw getimmerd. Volgens de zwaarwerkregeling in de bouw-cao zou hij daarmee ruimschoots aanmerking moeten komen voor het prepensioen.

Dat zeulen met materiaal, trap op, trap af, dat gaat je niet in de koude kleren zitten, merkt Fransbergen. Collega Jens Wijnalda, hij is een jaar jonger, kan er van meespreken.

De metselaar uit Metslawier was achttien toen hij voor het eerst met specie-emmers, bakstenen en troffels de steigers opklom. Beide zestigers werkten jarenlang voor familiebedrijven.

Failliete familiebedrijven

In de bouwcrisis van tien jaar terug verloor Wijnalda zijn vaste baan. Greidanus Metselwerken in Hilaard kon in 2012 de rekeningen niet langer betalen en ging failliet. ,,En ik wurke 27 jier lang foar Van der Werf yn Sint Nyk’’, vertelt Fransbergen. Dat faillissement volgde een jaar later. Met 84 collega’s belandde hij op straat.

Via verschillende uitzendbureaus kwam zowel Wijnalda als Fransbergen uiteindelijk toch weer aan de bak. Hun nieuwe bazen droegen braaf de premies voor het pensioenfonds voor de bouw af, zodat ze zich weinig zorgen maakten over hun oude dag.

Onterecht, zo blijkt nu. Eerst sloeg de corona bij Fransbergen toe. Daar kwam later nog eens een hartinfarct overheen, niet veel later gevolgd door een herseninfarct. ,,Dan begjinst dochs te tinken’’, zegt de vakman. Moet hij gewoon op dezelfde voet door blijven zwoegen?

Rauw op zijn dak

Dus stapte Fransbergen naar vakbond FNV om te kijken of hij eerder kon stoppen. De uitkomst van dat onderzoek viel hem rauw op zijn dak. Als uitzendkracht blijk je namelijk helemaal niet voor de zwaarbevochten zwaarwerkregeling in aanmerking te kunnen komen.

,,Wy moatte dus gewoan troch oant ús 67ste’’, verzucht Wijnalda. ,,Mar wy dogge wol itselde wurk as ús kollega’s.’’ Gijs Lokhorst van CNV Vakmensen kent het probleem. Hij schat dat enkele honderden bouwvakkers op leeftijd op dezelfde manier naast de pot pissen.

Zij zijn door allerlei omstandigheden in de armen van de uitzendbranche gedreven. Dat is een bedrijfstak met andere afspraken. ,,Onze cao kent op dit moment geen zwaarwerkregeling’’, zo laat Simone Nederend van de ABU (Algemene Bond Uitzendondernemingen) weten.

De uitzendsector heeft bij de bouwwereld een flinke vinger in de pap. Volgens de Flexbarometer stappen er 419.000 flexkrachten bij Nederlandse bouwbedrijven rond. Grofweg de helft van hen is ouder dan 45 jaar. Juist deze leeftijdsgroep kampt met een hoger ziekteverzuim.

Ziekteverzuim kost 1,9 miljard

IJzervlechters en straatmakers voeren de ziekenlijsten aan, gevolgd door timmerlieden en metselaars. Volgens het Economisch Instituut voor de Bouw zijn de totale kosten van dat verzuim, plus die van de arbeidsongeschiktheid en het daar uit voortvloeiende productieverlies opgelopen tot 1,9 miljard euro.

Waarom de uitzendbranche de senioren nog niet tegemoet is gekomen? ,,Het gaat om vele miljoenen euro’s’’, merkt CNV’er Lokhorst op. De duizenden timmerlieden, metselaar en wegenbouwers die wel voor de regeling in aanmerking komen, ontvangen drie jaar achtereen 21.200 euro bruto.

Dat betaalt hun baas. Die van de bouw gingen in 2020 al om, de vakbonden hopen dat ze ook de uitzendondernemers zo ver kunnen krijgen. ,,Het gaat hier gewoon om geld’’, concludeert Karin Heijnsdijk van FNV Flex. ,,Wie gaat dat betalen?’’

Gelijke arbeidsvoorwaarden

De vakbondsbestuurder wijst op het advies van de SER (Sociaal Economische Raad), dat stelt dat flexkrachten en vast personeel dezelfde arbeidsvoorwaarden moeten krijgen. ,,Daar gaan we naar toe’’, belooft ABU-woordvoerder Nederend. ,,Maar of we die zwaarwerkregeling ook overnemen? Ik hou nog wel een flinke slag om de arm.’’

De huidige cao voor uitzendwerk loopt tot eind dit jaar. Voor Wijnalda en Fransbergen lijkt er dus niks te verbeteren. ,,Dit is natuurlijk heel schrijnend’’, vindt FNV’er Heijnsdijk. Hoe de heren daar zelf onder zijn?

,,Ik sit no yn it restauraasjewurk’’, zegt Wijnalda. ,,Dat is wat lichter, tocht ik, mar dat falt dochs wat ôf. Sa ‘n tsjerketoer, dêr moatst hiel wat treppen foar op’’ Fransbergen: ,,Ik wurkje no ien dei yn ‘e wike minder.’’ Lachend: ,,Ik ha gelokkich leuke kollega’s!’’